Vitamine A is een vetoplosbare vitamine die onmisbaar is voor een goed werkend immuunsysteem, gezonde ogen, de opbouw van de huid en de vorming van spermacellen. Ook speelt het een rol bij de ontwikkeling van een foetus en werkt het als antioxidant in het lichaam.
Waar vind je vitamine A in voeding?
Vitamine A komt in twee vormen voor:
- Retinol, aanwezig in dierlijke producten zoals lever, eieren, boter en vette vis.
- Bètacaroteen, een plantaardige variant die het lichaam kan omzetten in vitamine A. Dit zit in groente en fruit zoals wortelen, mango, mandarijnen en bladgroenten.
Gevolgen van een tekort
Een tekort aan vitamine A kan leiden tot:
- Verminderde weerstand
- Droge, schilferige huid en problemen met de slijmvliezen
- Stoornissen in het gezichtsvermogen, zoals nachtblindheid
- Vertraagde groei bij kinderen
- Onvruchtbaarheid bij ernstige tekorten
Hoe krijg je voldoende binnen?
Het lichaam kan zelf geen vitamine A aanmaken, waardoor het belangrijk is om deze vitamine via voeding binnen te krijgen. Een gevarieerd eetpatroon met voldoende groente, fruit en dierlijke producten draagt hieraan bij.
Hoeveel vitamine A heb je nodig?
Het lichaam kan vitamine A niet zelf aanmaken, waardoor een gevarieerd en evenwichtig eetpatroon belangrijk is om voldoende binnen te krijgen. Vitamine A uit voeding levert normaal gesproken geen risico op een te hoge inname.
Aanvaardbare bovengrens
Overigens kan een te hoge inname van vitamine A via supplementen of leverproducten schadelijk zijn. De Gezondheidsraad heeft daarom de volgende aanvaardbare bovengrenzen vastgesteld:
| Leeftijd | Aanvaardbare bovengrens vitamine A (microgram per dag) |
|---|---|
| 1 t/m 3 jaar | 800 |
| 4 t/m 6 jaar | 1.100 |
| 7 t/m 10 jaar | 1.500 |
| 11 t/m 14 jaar | 2.000 |
| 15 t/m 17 jaar | 2.600 |
| 18 jaar en ouder | 3.000 |
Een gevarieerd eetpatroon zorgt ervoor dat je voldoende vitamine A binnenkrijgt, zonder normaal gesproken deze veilige grenzen te overschrijden.
Wat zijn de gevolgen van te veel vitamine A?
Een teveel aan vitamine A kan optreden als je vaak lever eet of supplementen met veel vitamine A gebruikt. Hierbij gaat het om retinol uit dierlijke producten en niet om carotenoïden uit groente en fruit. Een te hoge inname kan leiden tot vergiftiging, met de volgende symptomen:
- Hoofdpijn
- Misselijkheid
- Duizeligheid
- Vermoeidheid
- Afwijkingen aan ogen, huid en skelet
Bij zwangeren verhoogt een teveel aan vitamine A de kans op aangeboren afwijkingen bij de baby. Als je zwanger bent, is het daarom het advies om geen lever te eten en het gebruik van leverproducten zoals smeerleverworst en paté te beperken. Lever en leverproducten bevatten namelijk veel vitamine A.
Ook voor jonge kinderen geldt een advies: Kinderen tot 4 jaar wordt geadviseerd geen smeerleverworst of paté te eten vanwege de grote hoeveelheid vitamine A die in deze producten zit.
Samengevat
Vitamine A ondersteunt de weerstand, ogen en huid en draagt bij aan een gezonde groei en ontwikkeling. Door te kiezen voor een gevarieerd eetpatroon met zowel plantaardige als dierlijke bronnen van vitamine A, geef je je lichaam de bouwstenen die het nodig heeft om gezond en in balans te blijven, zonder de veilige bovengrens te overschrijden.