Veel mensen kiezen vol overtuiging voor speltbrood, meergranenbrood of een ‘gezonde’ cracker omdat het gezond klinkt. Maar klinkt gezond, betekent helaas niet altijd is gezond. In dit artikel duiken we dieper in het etiket: wat betekenen termen als spelt, meergranen of ambachtelijk eigenlijk écht? En hoe weet je of je vezels binnenkrijgt?
De bescherming van het woord ‘volkoren’
In Nederland is de term volkoren wettelijk beschermd. Dat betekent dat een product alleen ‘volkoren’ mag heten als het daadwerkelijk is gemaakt van de hele graankorrel – inclusief kiem, zemel en meellichaam. Alleen dan bevat het alle natuurlijke vezels, B-vitaminen en mineralen die in graan voorkomen.
Veel mensen verwarren dit met brood van spelt of meergranen. Maar ‘speltbloem’ is meestal gewoon wit meel van spelt – net zo geraffineerd als tarwebloem – en dus arm aan vezels. Meergranenbrood klinkt gezond, maar zegt niets over of het volkoren is. Je kunt zelfs een wit brood met zeven granen maken – zonder dat er één volkorenkorrel in zit.
Waarom dit belangrijk is
De meeste mensen in Nederland halen te weinig vezels uit hun voeding. Volgens het Voedingscentrum krijgen we gemiddeld slechts 20 gram binnen, terwijl het advies minimaal 25 gram per dag is. Als je denkt dat je goed bezig bent met “speltbrood” en “meergranencrackers”, maar ze zijn niet volkoren, dan krijg je dus ongemerkt te weinig vezels binnen.
Dat heeft gevolgen:
- minder verzadiging na een maaltijd
- onregelmatige stoelgang
- op lange termijn een verhoogd risico op hart- en vaatziekten en darmproblemen
Feiten vs. fabels
“Spelt is gezonder dan tarwe” Alleen als het volkoren is. Speltbloem is net zo geraffineerd als tarwebloem.
“Meergranen is beter” Alleen volkoren telt voor vezels. Meergranen zegt niets over bewerking.
“Witbrood met zaden is vezelrijk” Nee. De zaden voegen nauwelijks vezels toe aan een geraffineerd basisproduct.
“Bruin brood is altijd volkoren” Niet altijd. Bruin brood kan gewoon gekleurd witbrood zijn met mout of karamel.
Etiket lezen = bewust kiezen
Wil je zeker weten dat je een vezelrijke keuze maakt? Check dan altijd het eerste ingrediënt op de verpakking. Staat daar ‘volkoren tarwemeel’ of ‘volkoren speltmeel’, dan zit je goed. Staat er alleen ‘tarwebloem’, ‘speltbloem’ of ‘meel’ zonder ‘volkoren’? Dan is het een geraffineerd product, ook al ziet het bruin.
Ons advies
- Kies producten met “volkoren graansoort” als eerste ingrediënt.
- Laat je niet misleiden door kleur, zaden of termen als ‘ambachtelijk’.
- Structureel volkoren eten is één van de eenvoudigste manieren om je vezelinname te verhogen.
- Combineer dit met voldoende groente, fruit, peulvruchten en noten.
Wil je je gezondheid een boost geven via voeding? Dan is de overstap naar écht volkoren een kleine, maar krachtige stap. En vergeet niet: vezels hebben vocht nodig – drink dus ook voldoende water bij een vezelrijke maaltijd.